Do ostatecznego terminu prac nad planami ogólnymi pozostało jedynie 10 miesięcy. Wg stanu na 4 lutego br. obecnie plany ogólne przygotowuje ponad 1,8 tys. gmin. Bożek ostrzega, że nieuchwalenie dokumentu do końca tego roku może zablokować inwestycje w gminie i narazić ją na roszczenia inwestorów.

Jednocześnie aż 649 jednostek nie rozpoczęło przygotowywań do uchwalenia tego dokumentu.

Nowelizacja ustawy – więcej czasu dla gmin

Rząd planuje wydłużenie terminu na sporządzenie planów ogólnych przez samorządy. Ministerstwo Rozwoju i Technologii ogłosiło projekt nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, który ukazał się w wykazie prac legislacyjnych. Nowe przepisy przedłużą obowiązywanie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin do 30 czerwca 2026 r.

To ważna zmiana, ponieważ pierwotny termin zakładał, że dokumenty te stracą moc 1 stycznia 2026 r. Resort zaznacza, że wydłużenie terminu pozwoli uniknąć problemów związanych z brakiem obowiązującego planu ogólnego.

Dlaczego zmiana jest konieczna?

Obecnie wiele gmin ma trudności z realizacją obowiązku sporządzenia planów ogólnych. Z danych Ministerstwa Rozwoju i Technologii wynika, że do końca stycznia 2025 r. jedynie 75 proc. samorządów zgłosiło zbiór danych przestrzennych do ewidencji. Co jest równoznaczne, że rozpoczęły prace nad planem.

Brak planu ogólnego po 1 stycznia 2026 r. oznaczałby poważne konsekwencje dla gmin – nie mogłyby one uchwalać nowych planów miejscowych ani wydawać decyzji o warunkach zabudowy. Ponadto, nieuchwalenie dokumentu do końca 2025 roku może zablokować inwestycje w gminie i narazić ją na roszczenia inwestorów. W związku z tym ministerstwo uznało, że konieczne jest wydłużenie obowiązujących terminów. Tak, aby samorządy mogły zakończyć procedury bez ryzyka administracyjnego paraliżu.

Co dalej? Harmonogram prac nad nowelizacją

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to I kwartał 2025 r. Po zatwierdzeniu przez rząd projekt trafi do Sejmu, a następnie do dalszych prac legislacyjnych. Nowelizacja oznacza, że gminy zyskają dodatkowy czas na dostosowanie się do reformy systemu planowania przestrzennego.

Wprawdzie najważniejszą zmianą jest przesunięcie terminu wejścia w życie obowiązkowych planów ogólnych z 30 grudnia 2025 r. na 30 czerwca 2026 r. Co oznacza wydłużenie okresu obowiązywania dotychczasowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Jednak nowelizacja zakłada również modyfikację innych terminów wynikających z reformy planowania przestrzennego. Dotyczy to terminów przejściowych w zakresie m.in.:

• uwzględnienia złóż strategicznych w planach ogólnych i miejscowych,
• zakończenia wydawania uchwał o lokalizacji inwestycji mieszkaniowych i biogazowni rolniczych,
• uruchomienia Rejestru Urbanistycznego i publikowania w nim dokumentów planistycznych,
• wdrożenia „newslettera planistycznego”,
• obowiązku tworzenia rozszerzonych danych przestrzennych dla miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego,
• obowiązku opracowania strategii rozwoju gminy,
• zasad wydawania decyzji o warunkach zabudowy i lokalizacji inwestycji celu publicznego.

Oprócz zmian w harmonogramie, nowelizacja wprowadza korekty przepisów mające na celu eliminację błędów i niejasności interpretacyjnych. Przewidziano m.in.:

• doprecyzowanie, że plany ogólne nie obejmują obszarów morskich wód wewnętrznych,
• uściślenie zasad wyznaczania stref planistycznych pod zabudowę mieszkaniową,
• przywrócenie podstawy prawnej do uzgadniania planów miejscowych ze Spółką Celową CPK,
• umożliwienie jednoczesnego procedowania zmian w planie ogólnym i miejscowym,
• usunięcie błędnych odesłań i zawężeń dotyczących analiz urbanistycznych,
• uproszczenie procedur dla gmin przygotowujących pierwsze plany ogólne.

Resort podkreśla, że wydłużenie terminu ma pomóc gminom, które napotkały trudności w procesie uchwalania planów, np. w uzgadnianiu ich z organami administracyjnymi czy rozpatrywaniu licznych uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji społecznych.

Zmiana przepisów jest kluczowa dla zapewnienia stabilności procesu planowania przestrzennego. Eksperci zwracają uwagę, że mimo dodatkowego czasu samorządy powinny jak najszybciej przystąpić do prac nad planami ogólnymi, aby uniknąć problemów z ich wdrożeniem w przyszłości.