Sukcesy, które cieszą, ale pozostawiają niedosyt
W 2024 roku branża transportu publicznego osiągnęła kilka istotnych sukcesów, które pokazują, że możliwe jest wprowadzanie pozytywnych zmian nawet w trudnych warunkach ekonomicznych. Jednym z najważniejszych wydarzeń było usprawnienie dostępu do środków finansowych z Krajowego Planu Odbudowy oraz funduszy unijnych. Dzięki temu wiele miast mogło sfinansować zakup nowoczesnych pojazdów, w tym autobusów elektrycznych oraz hybrydowych, a także przeprowadzić modernizację infrastruktury przystankowej i torowej.
Prezes MPK Wrocław, Witold Woźny, podkreślił w jednym z wywiadów, że uproszczenie procedur finansowania było kluczowe dla realizacji inwestycji. „Czas oczekiwania na decyzje został skrócony o połowę, co umożliwiło nam terminowe zakończenie dwóch dużych projektów infrastrukturalnych” – zaznaczył. Takie działania pozwoliły na poprawę komfortu pasażerów, co szczególnie zauważyliby wprowadzenie w Lublinie nowoczesnego dworca autobusowego. Projekt ten zebrał pozytywne opinie za funkcjonalność i dostosowanie do potrzeb różnych grup pasażerów.
Mimo pozytywnych zmian, pojawiły się jednak głosy krytyki dotyczące braku korekt stawek operacyjnych dla obiektów zarządzanych przez samorządy. Według lokalnych władz, stawki te nie odpowiadają realnym kosztom utrzymania nowych inwestycji, co może wpłynąć na ich przyszłą efektywność.
Porażki, które wyznaczają kierunek zmian na 2025 rok
Niestety, mijający rok przyniósł również szereg wyzwań, z którymi branża transportowa będzie musiała się zmierzyć w nadchodzących miesiącach. Wiele oczekiwań, które pojawiły się na początku 2024 roku, nie zostało spełnionych. Jednym z najczęściej poruszanych problemów jest brak możliwości wykorzystania środków z Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych przez miasta na realizację przewozów komunalnych. Samorządowcy wskazują, że brak tej opcji ogranicza rozwój transportu w mniejszych ośrodkach miejskich oraz na terenach wiejskich.
Kolejną porażką jest kwestia ochrony prawnej kontrolerów biletów. Pomimo wielokrotnych apeli ze strony organizacji zrzeszających operatorów transportu, kontrolerzy wciąż nie uzyskali statusu funkcjonariusza publicznego. Według Jana Gosiewskiego, dyrektora ZTM w Poznaniu, taki status znacznie poprawiłby bezpieczeństwo pracowników oraz umożliwił skuteczniejsze przeciwdziałanie oszustwom biletowym.
Dużym rozczarowaniem jest także brak uchwalenia ustawy metropolitalnej dla Pomorza, która miała poprawić integrację transportu publicznego w regionie. „Pomimo wielu deklaracji ze strony rządu, wciąż brakuje konkretnych działań legislacyjnych” – zauważył Michał Glaser, prezes Obszaru Metropolitalnego Gdańsk-Gdynia-Sopot.
Dodatkowym wyzwaniem były zmiany w przepisach dotyczących autobusów zeroemisyjnych. Wprowadzone regulacje, choć wspierające ekologię, zostały uznane za zbyt rygorystyczne, co może utrudnić ich wdrażanie w mniejszych ośrodkach miejskich. Hubert Maślanka, prezes MZK Bielsko-Biała, zauważył, że „wysokie koszty zakupu i utrzymania takich pojazdów są ogromnym obciążeniem dla budżetów gminnych”.
Wyzwania 2025 – nadzieje na zmiany w legislacji
Patrząc w przyszłość, przedstawiciele branży transportu publicznego wskazują na kilka kluczowych wyzwań, które powinny zostać uwzględnione w planach legislacyjnych na 2025 rok. Pierwszym z nich jest konieczność rozszerzenia wsparcia finansowego na pokrycie kosztów operacyjnych związanych z eksploatacją autobusów zeroemisyjnych. Bez stabilnych źródeł finansowania realizacja celów ekologicznych może okazać się nieosiągalna.
Wiele nadziei pokładanych jest także w zmianach przepisów dotyczących infrastruktury tramwajowej. Samorządy liczyły na uproszczenie procedur budowy nowych linii tramwajowych oraz zwiększenie dotacji na ich utrzymanie. Kolejnym kluczowym wyzwaniem jest liberalizacja przepisów dotyczących integracji taryfowej na obszarach metropolitalnych. Obecne regulacje często utrudniają współpracę między różnych przewoźnikami, co przekłada się na niższą jakość usług dla pasażerów.
Eksperci z branży zwracają uwagę również na konieczność wsparcia edukacji i kampanii promujących korzystanie z transportu publicznego. W obliczu rosnącej popularności samochodów elektrycznych, komunikacja zbiorowa musi stać się bardziej atrakcyjna pod względem czasu przejazdu, komfortu oraz ceny biletów.
Rok 2024 był czasem dynamicznych zmian w branży transportu publicznego, przynoszącym zarówno sukcesy, jak i rozczarowania. Z jednej strony udało się zrealizować wiele ważnych inwestycji, z drugiej zaś wiele kluczowych problemów wciąż czeka na rozwiązanie. Wyzwania, przed którymi stoi branża, wyznaczają jasny kierunek na 2025 rok: konieczne są zmiany legislacyjne, stabilne finansowanie oraz dalsza promocja transportu publicznego jako ekologicznej alternatywy dla samochodów prywatnych. Czy 2025 rok przyniesie oczekiwane zmiany? Czas pokaże.
